Untitled

Vezels zijn maar weinig effectief bij het prikkelbaredarmsyndroom: een systematische reviewRené Bijkerk, Jean Muris, André Knottnerus, Arno Hoes, Niek de Wit Samenvatting
Inleiding
Bijkerk CJ, Muris JWM, Knottnerus JA, Hoes AW, De Wit NJ.
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een functionele aandoe- Vezels zijn maar weinig effectief bij het prikkelbaredarmsyn- ning die wordt gekenmerkt door periodes met buikpijn en een ver- droom: een systematische review. Huisarts Wet 2005;48(4):158- anderd ontlastingspatroon.1 Een huisarts ziet gemiddeld 1-2 PDS-patiënten per week.2-5 Hoewel in de perceptie van veel Achtergrond Bij de behandeling van het prikkelbaredarmsyn-
patiënten dieetfactoren een centrale rol spelen in het ontstaan droom (PDS) in de huisartsenpraktijk geven huisartsen vaak het van PDS is de oorzaak van PDS onbekend.6 Patiënten met PDS advies meer vezels te gebruiken. De voordelen van deze behande- hebben vaak hun dieet al aangepast of zijn meer vezels gaan gebruiken voor ze naar de huisarts gaan.6-8 Huisartsen verwijzen Methode Met behulp van een systematische zoekopdracht werd
PDS-patiënten zelden naar de diëtiste en slechts 2% naar de twee- gezocht naar gerandomiseerde onderzoeken over de behande- de lijn.9 Bij de behandeling van PDS is het advies om meer vezels in het dieet te gebruiken in de huisartsenpraktijk een bijna uni- Resultaten Zeventien onderzoeken werden geanalyseerd. Geen
verseel gebruik. Twintig tot 36% van de patiënten met PDS in de van de onderzoeken had patiënten uit de huisartsenpraktijk inge- huisartsenpraktijk krijgt het advies meer vezels in het dieet te sloten. Na pooling van de onderzoeksgegevens bleken vezels gebruiken en ongeveer twee derde van de patiënten krijgt vezels effectief voor de behandeling van algemene PDS-symptomen en PDS-gerelateerde obstipatie. Oplosbare vezels (psylliumzaad)zijn effectief bij de behandeling van algemene PDS-symptomen, Vezels zijn onder te verdelen in oplosbare vezels (psylliumzaad, terwijl onoplosbare vezels (zemelen) bij sommige patiënten de ispaghula, calcium polycarbofil) en onoplosbare (tarwevezels, algemene PDS-symptomen lijken te verergeren. zemelen). Oplosbare vezels lossen op in water en vormen een gel Conclusie De voordelen van vezels bij de behandeling van PDS
en worden in vergelijking met onoplosbare vezels meer door zijn marginaal voor algemene PDS-symptomen en obstipatie.
colonbacteriën gefermenteerd. Korte vetzuren en gas zijn de actie- Oplosbare en onoplosbare vezels hebben bij sommige patiënten ve metabolieten van oplosbare vezels en verkorten de darmpassa- mogelijk een verschillend effect op algemene PDS-symptomen.
ge. Hierdoor nemen obstipatie en de intracolische druk af, wat Verder onderzoek in de huisartsenpraktijk is noodzakelijk om het mogelijk kan resulteren in minder buikklachten. Onoplosbare effect en bijwerkingen van vezels bij de behandeling van PDS te vezels ondergaan daarentegen nauwelijks verandering in de darm, de darmpassagetijd wordt alleen verkort doordat de fecale massatoeneemt.10 Vezels die de passagetijd verkorten, kunnen van nut UMC Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en zijn in de behandeling van PDS-patiënten.11 Anderen suggereren Eerstelijnsgeneeskunde, afdeling Huisartsgeneeskunde, Postbus 85060, dat vezels (zemelen) juist PDS-symptomen kunnen verergeren.12,13 3508 AB Utrecht: C.J. Bijkerk en dr. N.J. de Wit, huisartsen; prof.dr. A.W.
Hoes, hoogleraar; Universiteit Maastricht, CAPHRI, Capaciteitsgroep Systematische reviews laten geen eenduidige resultaten zien van Huisartsgeneeskunde: dr. J.W.M. Muris, huisarts; prof.dr. J.A. Knottnerus, de effecten van de behandeling van PDS-patiënten met vezels.14-18 Sommige onderzoeken hadden algemene PDS-symptomen, ande- Correspondentie: [email protected] re PDS-gerelateerde symptomen als eindpunt. De uitkomstmaat Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven.
‘algemene PDS-symptomen’ is meestal een samengestelde scoreop een vragenlijst van verschillende PDS-symptomen. Voor de uit- Dit artikel is een bewerking van: Bijkerk CJ, Muris JW, Knottnerus JA, Hoes komstmaat ‘PDS-gerelateerde klachten’ wordt specifiek gemeten AW, De Wit NJ. Systematic review: the role of different types of fibre in the wat het effect van de behandeling is op bijvoorbeeld buikpijn of treatment of irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther obstipatie. Geen van deze reviews analyseerde de uitkomsten voor 2004;19:245-51. Publicatie gebeurt met toestemming van de uitgever.
oplosbare en onoplosbare vezels afzonderlijk. In deze meta-analy-se hebben wij als doel gesteld de effectiviteit van deze verschil- H u i s a r t s & W e t e n s c h a p lende typen vezels te kwantificeren aan de hand van verschillende Wat is bekend?
ᮣ Vezels worden veelvuldig geadviseerd of voorgeschreven bij de Methoden
ᮣ De rol van verschillende typen vezels, oplosbare en onoplosba- Zoekstrategie
re, bij de behandeling van PDS staat ter discussie.
We zochten in Medline voor de periode 1996-2002 met als trefwoor-den de MESH-termen: ‘functional colonic diseases’; ‘dietary fiber’ en Wat is nieuw?
‘randomized controlled trial’ en vrije-tekstwoorden ‘irritable bowel ᮣ Oplosbare vezels zijn van marginale waarde voor de behande- syndrome’, ‘diet therapy’ en ‘trial’. Daarnaast zochten we naar artike- len in EMBASE en het Cochrane Central Register of Controlled ᮣ Bij sommige patiënten kunnen onoplosbare vezels algemene Trials. Van relevante artikelen namen we de literatuurlijst door. Bij onze zoekopdracht beperkten we ons tot Engelstalige artikelen.
ᮣ Na pooling van de onderzoeksresultaten blijkt dat vezels weinig effectief zijn bij algemene PDS-symptomen en obstipatie.
In- en uitsluitingscriteria
ᮣ De effectiviteit van vezels is nog nooit onderzocht bij PDS- We scoorden de kwaliteit van de onderzoeken aan de hand van patiënten in de huisartsenpraktijk.
een checklist met items over de onderzoeksopzet. De checklistbevatte items over blindering van de randomisatie en blindering nodig werd deze herberekend aan de hand van de originele data.
van patiënten en behandelaars. Alleen RCT’s werden in de analy- RB voerde de resultaten van de afzonderlijke onderzoeken in The se meegenomen waarbij de volgende uitkomstparameters werden Cochrane Collaboration Review Manager in. Voor de analyses gebruikt: algemene PDS-symptomen, PDS-gerelateerde buikpijn maakten we gebruik van Metaview 4.2.19 Het verschil in effect en PDS-gerelateerde obstipatie. Onderzoeken die een combinatie werd uitgedrukt in het relatieve risico. De gepoolde relatieve risi- van vezels en medicatie of een andere behandeling in één van de co’s bepaalden we met een 95%-betrouwbaarheidsinterval vol- onderzoeksarmen hadden opgenomen, sloten we uit.
gens het fixed-effect-model. We gebruikten de chi-kwadraattoets omheterogeniteit tussen de trials te onderzoeken. Als de variatie van Gegevensverzameling en -analyse
de effectmaat niet aan toeval kon worden toegeschreven gebruik- Een reviewer selecteerde de artikelen en verzamelde de gegevens.
ten we het random-effect-model. We voerden analyses uit voor alle RB extraheerde voor de verschillende uitkomstmaten de propor- onderzoeken bij elkaar en afzonderlijk voor onderzoeken met tie van succesvol behandelde patiënten uit de artikelen. Waar oplosbare en onoplosbare vezels in één van de onderzoeksarmen.
Tabel Onderzoeken opgenomen in de meta-analyse en hun specificaties Onderzoek
Behandeling
Onderzoeks-
Uitkomstmaat
publicatie
(per dag)
algemene PDS-symptomen, buikpijn, obstipatie algemene PDS-symptomen, buikpijn, obstipatie algemene PDS-symptomen, buikpijn, obstipatie * Wij schatten de inhoud van een sachet op ongeveer 5 gram.
NB: niet beschikbaar; DB: dubbelblind onderzoek; EB: enkelblind onderzoek; O: open onderzoek H u i s a r t s & W e t e n s c h a p Figuur 1 Vergelijking van de behandeling met verschillende typen vezels en controle voor algemene PDS-symptomen De rol van verschillende typen vezels bij de behandeling van PDS Oplosbare en onoplosbare vezels versus controle Onderzoek
Behandeling
Controle
RR (random)
RR (random)
Totaal respondenten: 239 (behandeling), 158(controle)Test voor heterogeniteit: χ2=13,44, df=7(p=0,06, I2=47,9%) Test voor totaaleffect: Z=4,01 (p<0,0001) Totaal respondenten: 70 (behandeling), 74 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=0,68, df=3 (p=0,88, I2=0%) Totaal respondenten: 309 (behandeling), 232 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=27,97; df=11 (p=0,003); I2=60,7% n: aantal respondenten in de behandelde groep; N:= aantal patiënten in de behandelde en controlegroep; RR: relatief risico Figuur 2 Vergelijking van de behandeling met verschillende typen vezels en controle voor PDS-gerelateerde buikpijn De rol van verschillende typen vezels bij de behandeling van PDS Oplosbare en onoplosbare vezels versus controle Onderzoek
Behandeling
Controle
RR (random)
RR (random)
Totaal respondenten: 36 (behandeling), 54(controle)Test voor heterogeniteit: χ2=12,11; df=2 (p=0,002); I2=83,5% Totaal respondenten: 64 (behandeling), 77 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=7,44; df=5 (p=0,19); I2=32,8% Totaal respondenten: 100 (behandeling), 131 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=23,60; df=8 (p=0,003); I2=66,1% n: aantal respondenten in de behandelde groep; N: aantal patiënten in de behandelde en controlegroep; RR: relatief risico H u i s a r t s & W e t e n s c h a p Figuur 3 Vergelijking van de behandeling met verschillende typen vezels en controle voor PDS-gerelateerde obstipatie De rol van verschillende typen vezels bij de behandeling van PDS Oplosbare en onoplosbare vezels versus controle Onderzoek
Behandeling
Controle
RR (fixed)
RR (fixed)
Totaal respondenten 40 (behandeling), 25 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=5,17; df=1 (p=0,02); I2=80,7% Totaal respondenten: 61(behandeling), 44(controle)Test voor heterogeniciteit. χ2=5,47; df=5 (p=0,36); I2=8,5% Totaal respondenten: 101 (behandeling), 69 (controle)Test voor heterogeniteit: χ2=10,68; df=7 (p=0,15); I2=34,5% Test voor totaaleffect: Z=3,38 (p=0,0007) n: aantal respondenten in de behandelde groep; N: aantal patiënten in de behandelde en controlegroep; RR: relatief risico Resultaten
tie van succesvol behandelde patiënten met vezelbehandeling Gevonden onderzoeken
was 64%. Onoplosbare vezels bleken in geen enkel onderzoek Van de 35 onderzoeken die we vonden, voldeden er 20 aan de effectiever dan placebo voor de uitkomstmaat algemene PDS- inclusiecriteria. Van de overige 15 onderzoeken was er bij 6 geen symptomen. De PDS-symptomen verslechterden zelfs zowel met controlegroep. Bij 3 onderzoeken werd in dezelfde onderzoeksarm onoplosbare vezels als met placebo; er was echter geen signifi- een dieetinterventie gecombineerd met medicatie en bij 6 onder- cant verschil (RR 0,89; 95%-BI 0,72-1,11). zoeken werd de interventie gecombineerd met een ander dieet- Het enige onderzoek naar de effectiviteit van het in Nederland advies (bijvoorbeeld eliminatiedieet). Drie onderzoeken die aan- vaak voorgeschreven psylliumzaad liet geen significante verbete- vankelijk geschikt leken, werden alsnog uitgesloten omdat het ring van de algemene PDS-symptomen zien.26 onmogelijk bleek uit de gerapporteerde data de relatieve risico’ste berekenen.20-22 Uiteindelijk waren er 17 onderzoeken geschikt PDS-gerelateerde buikpijn
voor de meta-analyse met een totaal van 1363 PDS-patiënten. Bij Na pooling van de resultaten bleken vezels niet effectief bij de 9 onderzoeken ging het over het gebruik van oplosbare vezels23-31 behandeling van PDS-gerelateerde buikpijn (RR 0,80; 95%-BI 0,53- en bij 8 onderzoeken over de effectiviteit van onoplosbare vezels bij de behandeling van PDS.32-39 Twee onderzoeken waren van De drie onderzoeken die oplosbare vezels gebruikten, toonden matige kwaliteit.36,39 Aan geen van de onderzoeken deden patiën- heterogene resultaten (figuur 2). Bij de zes onderzoeken die onop- ten uit de huisartsenpraktijk mee. De tabel geeft een overzicht van losbare vezels gebruikten, liepen de resultaten voor de uitkomst- de onderzoeken die in de analyse waren opgenomen.
maat aan PDS-gerelateerde buikpijn ook erg uiteen.
Het enige onderzoek over tarwevezels vond vermindering van Algemene PDS-symptomen
buikpijn en toename van de frequentie en consistentie van de In 12 onderzoeken werden algemene PDS-symptomen als uit- ontlasting, maar in vergelijking met placebo was er geen signifi- komstmaat gebruikt (figuur 1). Vijf van deze 12 onderzoeken rap- porteerden een significante verbetering van algemene PDS-symp-tomen. Het gepoolde relatieve risico was 1,28 (95%-BI 1,06-1,55) PDS-gerelateerde obstipatie
Zowel oplosbare als onoplosbare vezels bleken na pooling van de In 8 onderzoeken werd het effect van oplosbare vezels nagegaan.
resultaten effectief in de behandeling van PDS-gerelateerde In 3 van deze onderzoeken werd geen significante verbetering van obstipatie (RR 1,56; 95%-BI 1,21-2,02) (figuur 3).
algemene PDS-symptomen gezien. Pooling van de resultaten Het gepoolde effect van oplosbare vezels voor de uitkomstmaat toonde een relatief risico van 1,49 (95%-BI 1,23-1,82). De propor- obstipatie was significant beter dan placebo. Tussen beide onder- H u i s a r t s & W e t e n s c h a p zoeken was er echter wel sprake van significante heterogeniteit.
hebben beïnvloed. De onderzoeken lieten heterogene resultaten Ook onoplosbare vezels toonden een positief effect op deze uit- voor alle gebruikte uitkomstmaten zien. De belangrijkste reden komstmaat (RR 1,54; 95%-BI 1,10-2,14). Hoewel slechts 2 van de 6 hiervoor kan de geringe omvang van de onderzoeksgroep zijn, wat onderzoeken naar de effectiviteit van onoplosbare vezels in ver- mogelijk een type-II-fout heeft veroorzaakt. Bij twee onderzoeken gelijking met placebo een significante verbetering toonden en de die werden opgenomen in onze analyse was de interventie niet resultaten erg varieerden, was er geen sprake van heterogeniteit.
geblindeerd voor patiënten en behandelaars.36,39 Bij onderzoekenmet een dieetinterventie, bijvoorbeeld een vezelrijk dieet, is blin- Beschouwing
dering echter zeer moeilijk. Daarom werden hebben we deze Er is dus beperkt en tegenstrijdig bewijs voor de effectiviteit van onderzoeken toch in de analyse opgenomen. De validiteit van vezels in de behandeling van PDS. De twee typen vezels, oplosba- deze review wordt mogelijk beperkt doordat de artikelen en data re en onoplosbare, hebben een verschillend effect op PDS-symp- door slechts één reviewer zijn geselecteerd en geëxtraheerd.
tomen. Oplosbare vezels zijn matig effectief bij de behandelingvan algemene PDS-symptomen; dit betekent dat sommige PDS- Drie onderzoeken werden uitgesloten van de analyse omdat er patiënten minder PDS-klachten kunnen ervaren bij het gebruik geen gegevens konden worden geëxtraheerd om het relatieve risi- van oplosbare vezels. Onoplosbare vezels zijn niet effectiever dan co te berekenen. Geen van deze onderzoeken toonde een positief placebo en bij sommige PDS-patiënten zullen zij de klachten juist effect van de behandeling. Dit kan hebben geleid tot een over- verergeren. Na pooling van de resultaten bleken vezels weinig schatting van de effectiviteit van vezels bij de behandeling van effectief voor de behandeling van algemene PDS-symptomen en Geen huisartspatiënten ingesloten Oplosbare vezels
De meerderheid van de patiënten met PDS wordt behandeld in de Het bewijs voor de effectiviteit van oplosbare vezels werd verkre- huisartsenpraktijk.4,5,9 Jammer genoeg had geen van de geselec- gen uit de gepoolde resultaten. PDS-patiënten behandeld met dit teerde onderzoeken patiënten uit de huisartsenpraktijk ingeslo- type vezels rapporteerden 1,3 keer vaker verbetering van algeme- ten. Dit beperkt de externe validiteit van onze resultaten. PDS- ne PDS-symptomen dan controlepatiënten. Het effect van oplos-bare vezels bij PDS-gerelateerde buikpijn was niet eenduidig. De onderzoeken die de uitkomstmaat buikpijn rapporteerden, Heterogeniteit
varieerden behoorlijk en toonden tegenstrijdige resultaten.24,25,28 De onderzoekers in dit artikel voegen een groot aantal onderzoeken Het effect van psylliumzaad op obstipatie is gebaseerd op slechts samen. Als men onderzoeken samenvoegt met heel verschillende patiën- 2 onderzoeken: Jalihal et al.25 gebruikten een dosis van 30 gram tenpopulaties, ziektestadia of interventies, ontstaat het probleem van en Prior et al.28 een dosis van ongeveer 5 gram. Pooling van deze klinische heterogeniteit. Er is te veel verschillend fruit. Statistische heterogeniteit – resultaten heeft mogelijk tot onderschatting van het effect van de uitkomsten van de verschillende trials gaan alle kanten op – kan ont- psylliumzaad met een hogere dosis geleid. staan door klinische heterogeniteit maar ook door methodologische ver- schillen tussen de trials zoals andere meetinstrumenten of een verschil- Onoplosbare vezels
lende follow-uptijd. Voor statistische heterogeniteit bestaan statistische De effectiviteit van onoplosbare vezels bij de behandeling van toetsen en die kunnen afhankelijk van het wel of niet bestaan een bepaald PDS-patiënten is discutabel. Onoplosbare vezels zijn net zo effec- model voor de meta-analyse worden gebruikt (fixed effects of random effects).
tief als placebo bij de behandeling van algemene PDS-sympto- Klinische heterogeniteit spoort u vooral op door goed te lezen. men. Bij de behandeling van PDS-gerelateerde obstipatie daaren-tegen, bleken onoplosbare vezels in vergelijking met placebo wel Nulhypothese, type-I-fout en type-II-fout
effectief. Hoewel de resultaten erg varieerden, was er geen sprake De nulhypothese is een statistisch toetsbare stelling over de werkelijkheid.
van heterogeniteit. Slechts twee van de vijf onderzoeken toonden In dit onderzoek is er bijvoorbeeld geen verschil tussen oplosbare en niet- oplosbare vezels om de klachten van patiënten met het prikkelbaredarm- Methodologische beperkingen
Als in de werkelijkheid de nulhypothese – er is geen verschil tussen de Aanbevolen wordt bij onderzoeken met PDS-patiënten verschil- vezels – waar is en de onderzoekers concluderen dat er toch een verschil lende uitkomstmaten te gebruiken.40 Slechts drie onderzoeken is, is dat een type-I-fout. De kans daarop (α) wordt door de onderzoeker gebruikten als uitkomstmaat zowel algemene PDS-symptomen als specifieke PDS-gerelateerde symptomen. Kwaliteit van leven, Als er in de werkelijkheid wel een verschil is – de vezels verschillen – en een belangrijke uitkomstmaat, werd in geen van de onderzoeken de onderzoekers vinden dat dat niet zo is, is dat een type-II-fout. De kans gebruikt. Bij drie onderzoeken werd de behandeling hooguit vier hierop is β. Hoe groter de onderzochte populatie, hoe kleiner de β en dus weken gebruikt.23-25 Door een korte follow-up is er een grotere kans op een hoge placeborespons; dit kan de resultaten negatief H u i s a r t s & W e t e n s c h a p Abstract
dit advies slechts beperkt. Alleen als obstipatie op de voorgrond Bijkerk CJ, Muris JWM, Knottnerus JA, Hoes AW, De Wit NJ. Dietary fibre staat, is er een plaats voor een algemeen advies over vezelrijke has little effect in the treatment of irritable bowel syndrome: a syste- voeding of andere bulkvormers, zoals psylliumzaad.5 Richtlijnen matic review. Huisarts Wet 2005;48(4):158-64.
voor PDS-patiënten in de tweede lijn onderschrijven dit advies.2,43 Background Both high-fibre dietary advice and the prescription of fibre
De conclusie uit deze review is dat oplosbare vezels ook enig as a bulking agent are very common in primary and secondary care effect hebben op algemene PDS-symptomen. management of irritable bowel syndrome. Irritable bowel syndrome patients with constipation may have delayed intestinal transit. Therefore De huisarts geeft bij de behandeling van PDS bijna in alle geval- fibres that accelerate intestinal transit may be beneficial in these len het advies meer vezels te gebruiken en schrijft bij 66% van de patients. The uncertain benefits reported in several clinical studies, PDS-patiënten vezels op recept voor.7-9 Het bewijs voor de effec- however, have led us to reappraise the value of fibre in irritable bowel tiviteit van psylliumzaad is beperkt, maar in individuele gevallen syndrome management. We aimed to quantify the effect of different kunnen PDS-patiënten er baat bij hebben. Wanneer PDS-patiën- types of fibre on global and symptom relief from irritable bowel syn- ten zemelen gaan gebruiken, kunnen zij soms juist meer PDS- klachten krijgen. Het advies om meer oplosbare en minder onop- Methods Using a structured literature search, we selected randomized
losbare vezels in het dieet te gebruiken kan bij sommige patiën- controlled trials involving irritable bowel syndrome patients treated with ten leiden tot minder algemene PDS-symptomen en obstipatie.
fibre. Analyses were performed for the total group and for trials using soluble and insoluble fibre separately.
Voor de ontwikkeling van evidence-based behandelingsrichtlijnen Results Seventeen studies were included in the analysis. None investi-
zijn valide klinische onderzoeken met PDS-patiënten uit de huis- gated primary care irritable bowel syndrome patients. Fibre was, in artsenpraktijk noodzakelijk, waarin de effectiviteit en bijwerkingen general, effective in the relief of global irritable bowel syndrome symp- van oplosbare en onoplosbare vezels wordt nagegaan.
toms (RR 1.28; 95% CI 1.06-1.55). Irritable bowel syndrome patients with Dankbetuiging
constipation may receive benefit from fibre treatment (RR 1.56; 95% CI 1.21-2.02), but there was no evidence that fibre was effective in the relief Dit onderzoek is financieel mede mogelijk gemaakt door het College voor of abdominal pain in irritable bowel syndrome. Soluble and insoluble fibre, separately, had different effects on global irritable bowel syndrome Literatuur
symptoms. Soluble fibre (psyllium, ispaghula, calcium polycarbophil) 1 Thompson WG, Longstreth GF, Drossman DA, Heaton KW, Irvine EJ, showed significant improvement (relative risk 1.49; 95% CI 1.23-1.82), Muller-Lissner SA. Functional bowel disorders and functional abdo- whereas insoluble fibre (corn, wheat bran), in some cases, worsened the minal pain. Gut 1999;45(Suppl II):II43-II47.
2 Drossman DA, Whitehead WE. Irritable bowel syndrome: a technical clinical outcome, but there was no significant difference compared with review for practice guideline development. Gastroenterol placebo (relative risk 0.89; 95% CI 0.72-1.10).
Conclusions The benefits of fibre in the treatment of irritable bowel syn-
3 Francis CY, Whorwell PJ. The irritable bowel syndrome. Postgrad Med drome are marginal for global irritable bowel syndrome symptom impro- 4 Thompson WG, Heaton KW, Smyth GT, Smyth C. Irritable bowel syn- vement and irritable bowel syndrome-related constipation. Soluble and drome in general practice: prevalence, characteristics, and referral.
insoluble fibres have different effects on global irritable bowel syndrome symptoms. Indeed, in some cases, insoluble fibres may worsen the clini- 5 Van der Horst HE, Meijer JS, Muris JWM, Sprij B, Visser FMPB, Romeijnders ACM, Boukes FS. NHG-Standaard Prikkelbare Darm cal outcome. Future clinical studies evaluating the effect and tolerability Syndroom (Irritable Bowel Syndrome). Huisarts Wet 2001;44:58-66.
of fibre therapy are needed in primary care.
6 Bijkerk CJ, De Wit NJ, Stalman WA, Knottnerus JA, Hoes AW, Muris JWM. Irritable bowel syndrome in primary care, the patients’ and doc- patiënten in de huisartsenpraktijk kunnen, in vergelijking met ver- tors’ views on symptoms, etiology and management. Can J Gastroen-terol 2003;17:363-8.
wezen patiënten, verschillend reageren op vezels.41 PDS-patiën- 7 Janssen HAM, Borghouts JAJ, Muris JWM, Metsemakers JFM, Koes BW, ten in de huisartsenpraktijk die baat hebben bij behandeling met Knottnerus JA. Health status and management of chronic non- vezels zullen bijvoorbeeld minder snel worden verwezen naar de specific abdominal complaints in general practice. Br J Gen Pract tweede lijn. Meer dan de helft van de symptomatische ‘patiënten’ 8 Thompson WG, Heaton KW, Smyth CG , Smyth C. Irritable bowel syn- worden niet eens gezien door de huisarts. De effectiviteit van drome: the view from general practice. Eur J Gastroenterol Hepatol vezels in deze open populatie is onbekend. 9 Cardol M, Van Dijk L, De Jong JD, De Bakker DH, Westert GP. Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartsenprak- Aanbevelingen
tijk. Huisartsenzorg: wat doet de poortwachter? Utrecht/Bilthoven: De rol van vezels in de pathofysiologie van PDS is niet duidelijk.42 Over het ‘noodzakelijke’ vezelgehalte in de voeding is dan ook 10 Spiller RC. Pharmacology of dietary fibre. Pharmacol Ther geen aanbeveling te geven. In de huisartsenpraktijk wordt bij de 11 Muller-Lissner S. Effect of wheat bran on weight of stool and gas- behandeling van PDS vaak het algemene advies gegeven meer trointestinal transit time: a meta-analysis. Br Med J 1988;296:615-7.
vezels in het dieet te gebruiken.3 De NHG-Standaard onderschrijft 12 Francis CY, Whorwell PJ. Bran and irritable bowel syndrome: time for H u i s a r t s & W e t e n s c h a p 29 Ritchie JA, Truelove SC. Treatment of irritable bowel syndrome with 13 Thompson WG. Doubts about bran. Lancet 1994;344:3.
lorazepam, hyoscine butylbromide and ispaghula husk. Br Med J 14 Klein KB. Controlled treatment trials in the irritable bowel syndrome: a critique. Gastroenterol 1988;95:232-41.
30 Ritchie JA, Truelove SC. Comparison of various treatments for irrita- 15 Rees GA, Trevan M, Davies G. Dietary fibre modification and the ble bowel syndrome. Br Med J 1980;281:1317-9.
symptoms of irritable bowel syndrome - a review. J Hum Nutr Diet 31 Toskes PP, Connery KL, Ritchey TW. Calcium polycarbophil compared with placebo in the irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol 16 Camilleri M. Review article: clinical evidence to support current ther- apies of irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther 32 Cann PA, Read NW, Holdsworth CD. What is the benefit of coarse wheat bran in patients with irritable bowel syndrome. Gut 17 Jailwala J, Imperiale TF, Kroenke K. Pharmacologic treatment of the irritable bowel syndrome: a systematic review of randomized, con- 33 Cook IJ, Irvine EJ, Campbell CJM, Shannon S, Reddy N, Collins SM.
trolled trials. Ann Intern Med 2000;133:136-47.
Effect of dietary fibre on symptoms and rectosigmoid motility in 18 Akehurst R, Kaltenthaler E. Treatment of irritable bowel syndrome: a patients with irritable bowel syndrome. A controlled, crossover study.
review of randomised controlled trials. Gut 2001;48:272-82.
19 Review Manager (RevMan) version 4.1 for Windows. Oxford, England: 34 Fowlie S, Eastwood MA, Prescott R. Irritable bowel syndrome: assess- ment of psychological disturbance and its influence on the response 20 Arffmann S, Andersen JR, Hegnhoj J, Schaffalitzky de Muckadell OB, to fibre supplementation. J Psychosom Res 1992;36:175-80.
Mogensen NB, Krag E. The effect of coarse wheat bran in the irritable 35 Kruis W, Weinzierl M, Schussler P, Holl J. Comparison of the thera- bowel syndrome. A double blind crossover study. Scand J Gastroente- peutic effect of wheat bran, mebeverine and placebo in patients with irritable bowel syndrome. Digestion 1986;34:196-201.
21 Lucey MR, Clark ML, Lowndes J, Dawson AM. Is bran efficacious in 36 Manning AP, Harvey RF, Heaton KW. Wheat fibre and irritable bowel irritable bowel syndrome? A double blind placebo controlled syndrome. A controlled trial. Lancet 1977;1:419-21.
37 Snook J, Shepherd HA. Bran supplementation in the treatment of irri- 22 Mortensen PB, Andersen JR, Arfmann S, Krag E. Short-chain fatty table bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther 1994;8:511-4.
acids and the irritable bowel syndrome: the effect of wheat bran.
38 Soltoft J, Krag B, Gudmand-Hoyer E, Kristensen E, Wulff HR. A dou- Scand J Gastroenterol 1987;22:185-92.
ble blind trial of the effect of wheat bran on symptoms of irritable 23 Arthurs Y, Fielding JF. Double blind trial of ispaghula poloxamer in bowel syndrome. Lancet 1976;2:270-2.
irritable bowel syndrome. Ir Med J 1983;76:253.
39 Villigrasa M, Boix J, Humbert P, Quer JC. Aleatory clinical study com- 24 Golecha AC, Chadda VS, Chadda S, Sharma SK, Mishra SN. Role of paring otilonium bromide with a fibre-rich diet in the treatment of ispaghula husk in the management of irritable bowel syndrome (a irritable bowel syndrome. Ital J Gastroenterol 1991;23 (Suppl 1):67-70.
randomized double blind crossover study). J Assoc Physicians India 40 Veldhuyzen van Zanten SJO, Tally NJ, Bytzer P, Klein KB, Whorwell PJ, Zinsmeister AR. Design of treatment trials for functional gastrointes- 25 Jalihal A, Kurian G. Ispaghula therapy in irritable bowel syndrome: tinal disorders. Gut 1999;45(suppI):69-77.
improvement in overall well being related to reduction in bowel dis- 41 Longstreth GF, Hawkey CJ, Mayer EA, Jones RH, Naesdal J, Wilson IK, satisfaction. J Gastroenterol Hepatol 1999;5:507-13.
et al. Characteristics of patients with irritable bowel syndrome 26 Longstreth GF, Fox DD, Youkeles L, Forsythe AB, Wolochow DA. Psyl- recruited from three sources: implications for clinical trials. Alim lium therapy in the irritable bowel syndrome. A double blind trial.
42 Whorwell PJ. The problem of gas in irritable bowel syndrome. Am J 27 Nigam P, Kapoor KK, Rastog CK, Kumar A, Gupta AK. Different thera- peutic regimens in irritable bowel syndrome. J Assoc Physicians India 43 Jones J, Boorman J, Cann P, Forbes A, Gomborone J, Heaton K, et al.
British society of gastroenterology guidelines for the management of 28 Prior A, Whorwell PJ. Double blind study of ispaghula in irritable the irritable bowel syndrome. Gut 2000;(Suppl II)47:ii1-ii19.
ducten; wél vlees, vis, eieren, kaas, roomboter, de meeste soorten groenten en sommige soorten fruit. Tijdens de strenge introduc-tiefase, de eerste twee weken, mogen maar 20 gram koolhydraten Het Atkinsdieet kent ook bij ons vele aanhangers. Atkins lowcarb® in maximaal 300 gram groenten worden gegeten. Later wordt deze producten liggen zelfs al uitgestald in de schappen van de grote- hoeveelheid mondjesmaat opgevoerd. Dat dit problemen zou re supermarktketens. Maar wat betekent deze ‘dieetrevolutie’ kunnen veroorzaken had ook Dr. Atkins al voorzien; gelukkig bie- eigenlijk voor onze broodnodige vezelinname? den ze ter compensatie Atkin’s vezelsupplementen® als tarweze- De regels van dit laagkoolhydraat- en hoogproteïnedieet liegen er niet om: géén aardappelen, rijst, pasta, brood, suiker of meelpro- H u i s a r t s & W e t e n s c h a p

Source: http://huisartsopleidingutrecht.nl/DMkader/haio_0104/toelichtingen/Documentatie/Prikkelbare%20Darm.pdf