22. Proces 2: Regionaal distributieplan antivirale middelen
Regionaal distributieplan antivirale middelen
Proces 2: Regionaal distributieplan antivirale middelen Inleiding en achtergrond
Door de aanschaf van een (beperkte) hoeveelheid antivirale middelen
(neuraminidaseremmers) heeft de Nederlandse overheid op bescheiden schaal de
mogelijkheid te interveniëren tijdens een influenzapandemie bij gebrek aan een
pandemisch vaccin. De huidige voorraad bestaat uit 55.700 kuren Tamiflu (10 capsules
in blisterverpakking) en 170.000 kuren oseltamivir als grondstof in bulkverpakking (170
Deze middelen worden beschikbaar gesteld voor de therapeutische inzet bij een
pandemie aan patiënten uit diverse groepen.
Het voorschrijven van antivirale middelen gebeurt op basis van de door de
Gezondheidsraad geformuleerde richtlijn of anders op basis van een door het Outbreak
Management Team (OMT) geformuleerd advies.
Procedure
De distributie van de bestaande voorraad antivirale middelen tijdens een pandemie
verloopt volgens onderstaande procedure.
Op voorschrift
Antivirale middelen worden alleen op voorschrift van een arts (huisarts, specialist)
uitgeschreven. Tamiflu of oseltamivir wordt op recept voorgeschreven. De Active
Pharmaceutical Ingredient (API) oseltamivirfosfaat is alleen aan het NVI geleverd voor
gebruik tijdens een influenzapandemie en als zodanig niet geregistreerd als
Oseltamivir kan alleen door een arts door middel van een recept worden
voorgeschreven en door een (ziekenhuis)apotheker magistraal worden bereid.
Patiënten dienen ervan op de hoogte te zijn dat voor de levering van deze antivirale
middelen een aparte procedure kan gelden. In de praktijk zal het er op neer komen dat
een patiënt zich telefonisch bij zijn huisarts meldt. De (assistent van) de huisarts
beoordeelt door middel van telefonische triage of er sprake is van influenza en de
noodzaak om antivirale medicatie voor te schrijven. Beoordeelt dient te worden of de
1 In april 2005 heeft het kabinet, op advies van de Gezondheidsraad besloten om de bestaande voorraad
antivirale middelen uit te breiden naar 5 miljoen kuren. Tot aan de levering van deze voorraad geldt dit distributieplan. Een distributieplan voor de nog te ontvangen grote voorraad is in ontwikkeling door het Ministerie van VWS.
Gezondheidsraad. Antivirale middelen bij een grieppandemie. Inzet bij schaarste. Den Haag:
Gezondheidsraad, 2004; publicatie nr 2004/05.
Regionaal distributieplan antivirale middelen
patiënt tot de groep behoort die in aanmerking komt voor antivirale middelen en of de
patiënt dit wenst. Hierna vindt verwijzing plaats naar het regionale uitgiftepunt.
Therapeutische inzet van antivirale middelen dient zo spoedig mogelijk, maar bij
voorkeur binnen 48 uur na het begin van de symptomen, gestart te worden. Voor de in
het ziekenhuis opgenomen patiënten verloopt de uitgifte van de antivirale middelen via
Het OMT zal op basis van internationale en landelijke surveillance (zie ‘Beleidsdraaiboek
influenzapandemie’) een advies uitbrengen over het moment waarop de voorraad
antivirale middelen vanuit de opslag gedistribueerd zal worden naar de ziekenhuizen.
Het advies om de distributie in gang te zetten zal worden voorgelegd aan het
Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAO). Op basis hiervan beslist de Minister van VWS
Ziekenhuisapotheken
De ziekenhuisapotheken (Deventer en Zwolle) ontvangen de antivirale middelen vanuit
het centrale depot. Vanuit de ziekenhuisapotheek zal op voorschrift van de
behandelende arts de medicatie verstrekt worden aan geïndiceerde patiënten uit de
De ziekenhuizen richten tijdens een pandemie en gedurende de beschikbaarheid van
antivirale middelen een uitgiftebalie in of leveren weer door aan een alternatief
Capsules en poeder
In de beginfase van de pandemie zal gebruik worden gemaakt worden van de distributie
van capsules in blisterverpakking. De eerste distributieronde zal bestaan uit het
bevoorraden van de op de lijst voorkomende ziekenhuisapotheken met een
basisvoorraad van 1000 kuren Tamiflu. Afhankelijk van het geografische verloop van
de influenzagevallen en het daarmee samenhangende gebruik zal er in een bepaalde
regio weer vraag ontstaan. Op geleide van de vraag (voorraad kleiner dan 500 kuren)
en door middel van de aan de NVI geleverde registratie van het verbruik per
(ziekenhuis)apotheek (overzicht van door arts uitgeschreven recepten) levert het NVI
opnieuw 1000 kuren aan de desbetreffende ziekenhuisapotheek. Wanneer de voorraad
Tamiflu in blisterverpakking verbruikt is gaat het NVI over tot de distributie van het
Oseltamivir wordt aan de ziekenhuisapotheek geleverd in bulkverpakkingen van 1000
doses. Bij deze aflevereenheid wordt tevens 50 gram natriumbenzoaat
(conserveermiddel), etiketten, een bijsluiter, 1000 flesjes en maatbekertjes
De grondstof wordt daar opgelost in water conform de instructie van de fabrikant en
het NVI en uitgevuld in een voor de patiënt juiste dosering. Kleinere aantallen bereiden
3 : Beleidsdraaiboek influenzapandemie juli 2004.
Regionaal distributieplan antivirale middelen
is goed mogelijk. Hiermee kan de apotheker de productie van oseltamivir afstemmen op
De bereidende ziekenhuisapotheek heeft een protocol dat de werkwijze van het
aanmaken van de oplossing beschrijft, gebaseerd op de werkinstructie van de
fabrikant. Daarbij dient er kwaliteitscontrole plaats te vinden op de bereide oplossing
door bijvoorbeeld een osmolariteitmeting.
De aangemaakte oplossing is drie weken stabiel op kamertemperatuur en zes weken
Gebruiksregistratie en herdistributie
Door regionale verschillen van de influenza-activiteit kan er in een bepaalde regio tekort
aan antivirale middelen ontstaan terwijl er nog een overschot in een andere regio is.
Tijdens een pandemie is het noodzakelijk om een dagelijks beeld te hebben van het
aantal uitgegeven kuren om herverdeling mogelijk te maken. De ziekenhuisapotheek
houdt een nauwgezette registratie bij van de verstrekte medicatie en is in staat
dagelijks een overzicht van het aantal verstrekte kuren aan het NVI te geven. Het NVI
houdt hierover dagelijks contact met het crisisteam op het Ministerie of het Centrum
Infectieziektebestrijding (CIb) (afhankelijk van de verdeling van verantwoordelijkheden).
Zij bepalen of en wanneer herdistributie van onverwerkte grondstof en medicatie in
Communicatie
In de aanloop naar een pandemie dient de werking en de beschikbaarheid van antivirale
middelen gecommuniceerd te worden naar publiek en professionals. De nationale en
regionale communicatie over de inzet van antivirale middelen dient in overeenstemming
Beperkte voorraad
De huidige voorraad antivirale middelen is bij lange na niet voldoende om tijdens een
influenzapandemie het middel aan iedereen die daar conform het advies van de
Gezondheidsraad voor in aanmerking komt, voor te kunnen schrijven. Door het
toepassen van een engere definitie van de risicogroepen of het alleen voorschrijven aan
patiënten die een combinatie van risicofactoren bezitten kan van enige regulatie van de
inzet van antivirale middelen sprake zijn. Het indicatiegebied van de inzet van antivirale
middelen kan dus in de loop van de pandemie fluctueren. Het OMT/BAO is
verantwoordelijk voor de omschrijving van de risicogroepen en de aanpassing
gedurende de pandemie. Ook dit is dan een belangrijk communicatieaspect.
Convenant
Tussen het ministerie van VWS en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)
in samenwerking met de koepel van Nederlandse ziekenhuisapotheken (NVZA) is een
4 Bijlage II en III van het landelijk draaiboek bevatten hiervoor de werkinstructie. De instructie van de bereidingswijze is ook op CD rom beschikbaar via de fabrikant van oseltamivir.
Regionaal distributieplan antivirale middelen
convenant gesloten waarin de inzet voor de distributie van de voorraad antivirale
Distributiesystematiek bij incidentele introductie of aviaire influenza
Voorafgaand aan een pandemie zou eventueel, bij incidentiele introductie van influenza
in Nederland, profylactische inzet van antivirale middelen voor contacten van een
patiënt nodig zijn. De distributie van de hiervoor beschikbare voorraad vindt plaats door
het versturen van door de GGD bepaalde hoeveelheden Tamiflu in blisterverpakking
naar ieder willekeurig adres in Nederland door middel van een koeriersdienst. Het
Nederlands Vaccin Instituut (NVI) is verantwoordelijk voor deze distributie. Deze
werkwijze is tijdens het influenzaseizoen 2003-2004 toegepast en blijkt te voldoen.
De profylactische inzet van Tamiflu bij een uitbraak van aviaire influenza voor
blootgestelden zoals ruimers, eigenaren en hun familie op een pluimveebedrijf verloopt
Distributie van centraal naar decentraal
Bij grootschalige distributie vanuit een centraal punt in het land, krijgt de RGF de
betreffende materialen in de twee regionale ziekenhuizen aangeleverd (Deventer en
In de (aan)loop van de pandemie zal de distributie van Tamiflu en de grondstof
oseltamivir naar de ziekenhuisapotheken gestart worden ná beslissing van de minister
Ziekenhuisapotheken leveren Tamiflu of oseltamivir in oplossing uit. Het laatste op
basis van magistrale receptuur. Het is de bedoeling dat influenzapatiënten die in
aanmerking komen voor therapeutisch gebruik de antivirale middelen zo snel mogelijk
(maar binnen 48 uur) aangeboden krijgen. Het definitieve distributieplan in
samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) is nog
Distributie binnen regio
Vanwege de beperkte mogelijkheden van de politie om bewaking te leveren, worden de
antivirale middelen alleen opgeslagen (en bewaakt) bij de twee ziekenhuisapotheken.
Van daar uit worden de middelen dagelijks onder politiebegeleiding gedistribueerd naar:
- patiënten in de thuissituatie die niet naar het uitgiftepunt kunnen komen.
Patiënten die niet zijn opgenomen, maar wel antivirale middelen voorgeschreven
krijgen, worden door de huisartsenpost doorverwezen naar het uitgiftepunt van de
Voor de feitelijke distributie zou – afhankelijk van onder meer de omvang van de lading
en/of speciale eisen (temperatuur, luchtvochtigheid, etc.) die aan het vervoer gesteld
worden – gebruik gemaakt kunnen worden van:
Regionaal distributieplan antivirale middelen
- bedrijven die ook benaderd zijn voor distributie van het pokkenvaccin in geval van
een uitbraak van pokken (Interpharm, Meppel)
- beveiligd transport van bijvoorbeeld Brinks.
Dit alles onder begeleiding van politie (motor(en), auto(‘s) afhankelijk van de mate van
maatschappelijke onrust en/of andere factoren die het transport in gevaar kunnen
NB: Het ministerie van VWS is in mei 2006 akkoord gegaan met het advies van de Raad van RGF-en met betrekking tot de bereiding, distributie en uitgifte van antivirale middelen ten tijde van een grieppandemie Het advies houdt in het kort in: Het anti- viraal middel oseltamivir wordt afgevuld in sachets. Deze sachtes worden via het bestaande centrale distributiesysteem gedistribueerd. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de rijksoverheid. Dit betekent dat VWS een operationeel distributieplan zal opstellen waarbij de Raad van RGF-en betrokken zal worden. Tot de sachets oseltamivir beschikbaar zijn en tot het distributieplan gereed is, gaan wij uit van het distributieplan, zoals dat nu is opgenomen in het bovenstaande plan.
Regionaal distributieplan antivirale middelen
Bijlage: adressen ziekenhuisproductieapotheken
Stichting Apotheek der Deventer Ziekenhuizen
Ziekenhuisapotheek Isala Klinieken (locatie Sophia)
Coordinatie--ZIV--KB-17-10-2005--tegemoetkoming-in-de-tabaksontwenning--bij-zwangere-vrouwen-en-hun-partner.doc 17 SEPTEMBER 2005. - Koninklijk besluit tot vaststelling van de voorwaarden van de tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen in de tabaksontwenning bij zwangere vrouwen en hun partner Artikel 1. § 1. De tegemoetkomi
Study on Racial Encounters and Discrimination Experienced by South Asians Executive Summary Background 1. A survey on “Study on Racial Encounters and Discrimination Experienced by South Asians” was commissioned by the Equal Opportunities Commission (EOC) to the Centre for Civil Society and Governance, The University of Hong Kong, and the Policy 21 Limited. Interviews