bijsluiter
gen geeft. Maar ook de angst voor bijwerkin
• Stel uw vraag aan de webapotheker op
gen is een belangrijke reden om te stoppen.
www.apotheek.nl. U krijgt binnen enkele da
Bedenk echter dat iedereen anders op medi
gen per email antwoord van een apotheker.
cijnen reageert, en dat u van een flink deel van • Gebruikt u medicijnen vanwege een bepaal
de bijwerkingen nooit last zult krijgen. Wilt u
de aandoening, dan is er vaak een patiënten
weten hoe vaak een bijwerking écht voor
organisatie die u meer informatie kan geven
komt? Ga dan naar de website van het Neder
over uw medicijnen. Wilt u weten of er voor
lands Bijwerkingen Centrum Lareb: www.la-
uw aandoening een patiëntenorganisatie is?
reb.nl. Hier kunt u zien welke bijwerkingen van Kijk op www.npcf.nl, klik in de navigatiebalk
op ‘Service’ en ga naar de ‘Adressengids’.
De ervaringen van andere patiënten met een
bepaald medicijn kunt u bekijken op www.meldpuntmedicijnen.nl of op de nieuwe web
Luister naar
Hij is slecht te lezen. En voor 60 procent van de Nederlanders is
de bijsluiter
de bijsluiter bovendien onbegrijpelijk. Met als gevolg dat velen hun
Hebt u moeite de bijsluiter te lezen vanwege
Doorgrond
dagelijkse medicijnen vaak niet op de juiste manier innemen.
de kleine lettertjes? Bel dan de Nationale Bij
de bijsluiter
sluiter Telefoon: ☎ 09000125 (op werkdagen
Tekst Marjan Hopman
van 9 tot 17 uur). Tegen lokaal tarief kunt u
Voor 60 procent van de Nederlanders is de
hier gesproken bijsluiterteksten van alle gere
bijsluiter onbegrijpelijk, blijkt uit een recente
gistreerde medicijnen beluisteren. Houd het
zondheid en medicijngebruik doorneemt met
Overleg vóóraf
de arts, hoe beter. Van Berkel: “De bijsluiter is
BureauTaal. Wendela Wessels, apotheker en
met uw arts
een naslagwerkje: hoe zat het ook alweer?”
initiatiefnemer van www.mijnmedicijn.nl kijkt Kijk voor meer informatie op de website
daar niet van op: “De bijsluiter is een korte sa
www.nationalebijsluitertelefoon.nl.
De bijsluiter is toegespitst op de algemene
menvatting van ingewikkelde materie. Boven
werking en bijwerkingen van een medicijn,
dien zijn medische termen vaak lastig te verta
maar geeft weinig praktische en persoonlijke
Ontmasker
informatie. 30 procent van de Nederlanders
de bijwerkingen
Veel apotheken geven bij nieuwe medicijnen
Meld al uw recep-
gaat dan ook op zoek naar aanvullende infor
ten bij de apotheker
matie, blijkt uit onderzoek door marktonder
Fabrikanten zijn wettelijk verplicht alle bijwer
informatie, als aanvulling op de fabrikanten
zoekbureau InSites Consulting. Het begrip
kingen die ooit zijn voorgekomen, in de bij
bijsluiter. De informatie is geprint op A4
In de bijsluiter staat met welke andere midde
van het gebruik van een geneesmiddel begint
sluiter te vermelden. Dat kan een lijst bijwer
papier, de letters zijn goed te lezen en de in
len het medicijn niet goed samengaat. Toch
echter al in de spreekkamer, vindt weten
kingen opleveren die meer dan de helft van de
houd is meestal duidelijker en uitgebreider
schapper Jantien van Berkel. Zij doet onder
bijsluiter beslaat. Sommige mensen schrikken
zoek naar bijsluiters bij het VU Medisch Cen
daar zo van dat ze voortijdig met het medicijn
Wanneer u ook het informatieblad niet be
trum in Amsterdam. “Vraag meteen zo veel
stoppen of zelfs niet eens met slikken begin
grijpt of aanvullende vragen hebt, kunt u na
mogelijk informatie aan de arts als hij een me
nen, zo toont onderzoek aan door het Pharmo
tuurlijk altijd terecht bij uw arts of apotheker.
dicijn voorschrijft. Wat doet dit medicijn pre
Instituut. Maar liefst 50 tot 70 procent van de
Maar er zijn ook nog andere mogelijkheden
cies? Wat gebeurt er als ik het niet neem of er
mee stop? Welke bijwerkingen kan ik ver
slikken vanwege een chronische aandoening,
• Hebt u een dringende vraag? Bel dan de Ge
wachten? Kunnen de medicijnen in combina
stopt binnen één jaar; de helft al binnen drie
neesmiddelInfolijn: ☎ 0900999 88 00 (€0,20 gaat op zoek naar aanvullende informatie
tie worden gebruikt met mijn andere medicij
maanden. Soms omdat het middel niet (goed)
pm). U wordt te woord gestaan door een apo
nen?” Hoe grondiger u uw persoonlijke ge
werkt, soms omdat het vervelende bijwerkin
gaat er veel mis bij het voorschrijven van
medicijnen aan mensen die ook al andere ge
Zorg dat u geen
neesmiddelen gebruiken. 30 procent krijgt
enkele twijfel hebt
medicijnen die zij eigenlijk niet gecombineerd
mogen innemen, blijkt uit recent onderzoek
van het UMC St. Radboud in Nijmegen. Nog
blijkt dat een kwart van de ondervraagden
schokkender is de uitkomst van een nieuwe
belangrijke informatie niet in de bijsluiter
studie van het Erasmus Medisch Centrum in
kan vinden. Daarbij gaat het vooral om in
Rotterdam: 3 procent van de 70plussers krijgt formatie over contraindicaties (situaties
geneesmiddelen voorgeschreven die in com
binatie dodelijk kunnen zijn. Zo kan de com
bruikt), bijwerkingen en wisselwerkingen
binatie van de plaspil spironolacton (merk
Hoe kunt u voorkomen dat u verkeerde com
binaties van medicijnen gebruikt? Apotheker
Wendela Wessels: “Ga met al uw recepten,
van huisarts én specialist, altijd naar de eigen
apotheek. Apotheken hebben een geautomati
seerd systeem dat een waarschuwing geeft als
u medicijnen gebruikt die niet samen kunnen. geneesmiddelen voorgeschreven die
En meld ook de gebruikte middelen zónder
recept. Of het nu gaat om een hoestdrankje,
een pijnstiller of een natuurlijk product als
sintjanskruid. Het kan namelijk allemaal bij
eens voorkomt is dat je je eigen gezond
werkingen geven in wisselwerking met andere heidsklachten niet in de bijsluiter kunt
terugvinden. In dat geval heeft de arts het
voor een kwaal waarvoor het officieel niet is
Luister naar
Ook komt het veel voor dat in de bijsluiter
een hogere dosering staat vermeld dan op
het etiket. “De reden is vaak dat je op oudere
Een bijsluiter met een ellenlange lijst met bij
leeftijd toe kunt met een lagere dosering: de
werkingen, maar die van u staat er niet eens
bij? Ook dat komt voor! “Houd daarom altijd
af, waardoor die langer in het lichaam blij
goed in de gaten hoe uw lichaam reageert op
nieuwe medicijnen”, zegt apotheker Wendela
Wessels. “Hebt u bijwerkingen die niet in de
zoekt? Vraagt u zich af of u wel het juiste
bijsluiter staan? Neem dan contact op met de
medicijn of de juiste dosering krijgt? Of
apotheek. Die kan uitzoeken of de bijwerking
van het medicijn kan komen, of van een wis
van het middel opweegt tegen de mogelijke
bijwerkingen? Neem dan contact op met uw
Bijwerkingen die niet in de bijsluiter staan, kunt arts of apotheek. Wendela Wessels: “De arts
u ook melden op de website van het Neder
lands Bijwerkingen Centrum Lareb: www.lareb. overleggen. Misschien kan een ander medi
nl. Na het inzenden van uw melding ontvangt u cijn worden voorgeschreven of de dosis of
een persoonlijke, inhoudelijke reactie.
Biogene Amine in Lebensmitteln und Biogene Amin-Intoleranz 1. Gliederung 1. Gliederung.1 2. Definition von biogenen Aminen.1 3. Vorkommen und Entstehung von biogenen Aminen.1 4. Wirkung von biogenen Aminen.1 4.1. Entstehung von Biogener Amin-Intoleranz .1 4.2. Biogene Amin-Intoleranz und Medikamente .1 5. Mögliche Ursachen für eine Überbelastung mit biogenen Aminen
Leitfaden ME/CFS Myalgische Enzephalopathie (ME)/ Chronic Fatigue Syndrom (CFS) Ein Leitfaden für Ärzte Ein Leitfaden zur Diagnose und Behandlung des ME/CFS für den Arzt in der Praxis Herausgegeben Leitfaden ME/CFS Myalgische Enzephalopathie (ME) / Chronic Fatigue Syndrom Ein Leitfaden zur Diagnose und Behandlung des ME/CFS für den Arzt in der