Dierenkliniek Goeree Overflakkee
De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand
van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze
eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie voor
een deel afwijken van de gangbare literatuur
Antibiotica
Antibiotica worden veel gebruikt in de (dier)geneeskunde. Antibiotica zijn dan ook niet meer weg te denken uit ons leven: zonder deze medicijnen zouden er heel veel ziekten
niet of slecht behandelbaar zijn. Maar we moeten er als dierenarts, maar ook als diereigenaar wel verstandig mee omgaan. Dat betekent onder meer dat we
moeten zijn bij het voorschrijven ervan (is het echt wel nodig?) en verstandige keuzes
maken met betrekking tot het soort antibioticum dat we gaan voorschrijven.
Een antibioticum doodt bacteriën (dit noemen we een bactericide antibioticum) of remt de groei van bacteriën (dit noemen we een bacteriostatisch antibioticum). Een voorbeeld
van een bactericide antibioticum is Enrofloxacine. Een voorbeeld van een bacteriostatisch antibioticum is bijvoorbeeld Doxycycline. We moeten de werking van een antibioticum niet uit het oog verliezen en zeker niet overschatten: een antibioticum
geneest namelijk niet de ontsteking. Dat moet het lichaam zelf doen. De bacteriën worden alleen gedood of sterk geremd in hun groei, waardoor het lichaam in verhouding
een betere kans krijgt om de ziekte aan te vechten. Naamgeving Er wordt vaak foutief gedacht dat antibiotica en penicilline twee woorden voor hetzelfde zijn. Dat is niet correct. Penicilline is een aanduiding van een groep van antibiotica, maar niet elk antibioticum is Penicilline. Een voorbeeld van een penicilline is amoxycilline.
De keuze voor een antibioticum hangt af van een aantal factoren. Ten eerste is het natuurlijk van belang met welke bacteriën we te maken hebben en hoe de gevoeligheid
is van die bacterie. Hiervoor moeten we een bacteriologisch onderzoek doen en een antibiogram maken. Idealiter zouden we deze onderzoeken altijd moeten doen, alvorens
een antibioticum voor te schrijven. Helaas is dit praktisch gezien niet altijd mogelijk. Het
is bijvoorbeeld heel lastig om bij een longontsteking materiaal te verzamelen voor zo'n bacteriekweek. Je zou dan namelijk een longspoeling moeten doen om e
Copyright 2012 by Dierenkliniek Goeree Overflakkee
Voor overname van onze artikelen zie de algemene voorwaarden van Dierenkliniek Goeree Overflakkee
kweek te maken. Maar dat moet onder narcose en dat is wel erg ingrijpend en vooral bij een longontsteking niet zonder risico! In zulke gevallen kiezen we een breed spectrum
antibioticum (dat is een antibioticum dat heel veel verschillende soorten bacteriën aanpakt), waarvan we weten dat het de belangrijkste verwekkers van een
longontsteking aanpakt en dat het goed in het longweefsel doordringt. Hiermee komen we meteen op een tweede criterium voor een antibioticum keuze. We moeten namelijk
bij de keuze van het antibioticum ook rekening houden met de lokalisatie van de infectie. Niet elk antibioticu
m dringt even goed door in alle weefsels. En het is wel van
belang dat het antibioticum de plek van de infectie in voldoende werkzame concentratie bereikt. Daarnaast moeten we nog rekening houden met eigenschappen van de patiënt
zelf, zoals de diersoort (hond, kat, konijn, cavia), het ras, de leeftijd, lever- en nierfunctie en eventuele individuele overgevoeligheden (bijvoorbeeld allergische reacties
op penicillines). Katten kunnen bijvoorbeeld bij het ingeven van trimethoprim-sulfa preparaten via de bek enorm gaan speekselen en schuimbekken, terwijl honden de
tabletten zonder problemen kunnen innemen. En een Dobermann reageert soms averechts op sulfa preparaten in de vorm van een sterk verminderde traanproductie (keratoconjunctivitis sicca). Bij het geven van Enrofloxacine aan jonge dieren die nog
volop groeien, lopen we het risico op kraakbeenbeschadiging. Lever en nierfunctie zijn van belang omdat alle antibiotica via de lever en/of nieren moeten worden
gemetaboliseerd. Als lever of nieren niet goed functioneren ontstaat dus
makkelijk een overdosering met vergiftigingsverschijnselen. Dan kunnen we natuurlijk
de dosering aanpassen, maar als het mogelijk is dan kiezen we liever bij een verminderde leverfunctie een antibioticum dat voornamelijk door de nieren wordt
uitgescheiden en bij een verminderde nierfunctie juist een antibioticum dat voornamelijk door de lever wordt uitgescheiden.
Een goede dosering is natuurlijk bij alle geneesmiddelen van belang, maar zeker voor antibiotica. We willen de infectie immers zo optimaal mogelijk bestrijden en we willen
geen resistentie opwekken bij de betrokken bacteriën. Resistentie van bacteriën moeten we eigenlijk zien als een soort selectieprocedure van de sterkste bacteriën uit een populatie. Is de klap niet hard genoeg, dan doden we de zwakkere bacteriën wel, maar
de sterkste overleven net. Als deze sterkere bacteriën zich dan verder gaan vermenigvuldigen, dan `kweken' we dus een sterker soort. Onderdosering (maar ook te
kort of te lang behandelen) is dus uit den boze. De meeste antibiotica hebben een grote veiligheidsmarge; dat wil zeggen dat toxische verschijnselen bij een relatief te hoge
dosering niet snel voorkomen. Er zijn echter ook antibiotica waarmee we wel degelijk uit moeten kijken. Zo kan een overdosering van Enrofloxacine bij katten blindheid
veroorzaken. Zeker als dit antibioticum in combinatie met pijnstillers wordt gegeven! Terwijl bijvoorbeeld een antibioticum als Amoxicilline-clavulaanzuur in hoge doseringen
nog wel veilig is. Het is belangrijk dat we een antibioticumkuur helemaal afmaken, tenzij in overleg met de dierenarts om dwingende redenen anders wordt besloten. De meeste
antibiotica mogen met het eten worden ingegeven, zodat we de tabletten eventueel
kunnen verstoppen in iets lekkers. Katten zullen hier over het algemeen niet intrappen,
zodat de tabletten meestal onder dwang ingegeven moeten worden. Als dat niet lukt, neem dan contact op met uw dierenarts zodat er een andere oplossing gevonden kan worden. Beslis nooit op eigen houtje om de tabletten dan maar niet te geven en af te
Copyright 2012 by Dierenkliniek Goeree Overflakkee
Voor overname van onze artikelen zie de algemene voorwaarden van Dierenkliniek Goeree Overflakkee
wachten! In sommige gevallen (als er problemen zijn met ingeven, bij braken, ernstig zieke en verzwakte dieren of risico op maagdarmproblemen bij het geven van tabletten)
zal de dierenarts besluiten om het antibioticum toe te dienen in de vorm van onderhuidse injecties of via een intraveneus infuus.
Copyright 2012 by Dierenkliniek Goeree Overflakkee
Voor overname van onze artikelen zie de algemene voorwaarden van Dierenkliniek Goeree Overflakkee
Intel® Teach Elements Thinking Critically with Data Sources for Visualizing Data To view a large number of ways for visualizing data, visit A Periodic Table of Visualization Methods* at www.visual-literacy.org/periodic_table/periodic_table.html. Note: Categories created by Ralph Lenler & Martin J. Eppler, www.visual- Data Visualization Sites for creating graphs, charts, and tables